Một nửa sự thật

Nửa sự thật
-----
Nguyễn Tuấn
-------
Đọc bài "Nhà khoa học nguyên tử Mỹ từng đạp xích lô ở Việt Nam" trên Dân Trí (1) tôi thấy cái tên quen quen. Nghĩ một lúc tôi nhớ lại đây là bài viết lấy thông tin từ bài phỏng vấn trên đài VOA bên Mĩ mấy năm trước (2). Bài viết về Ts Võ Tá Đức từ một em bé đạp xích lô sau này sang Mĩ và tốt nghiệp tiến sĩ, làm việc cho Trung tâm nghiên cứu nguyên tử Los Alamos lừng danh. Bài báo trên Dân Trí cố tránh né cái lí lịch tị nạn của Đức, và đó là điều tôi muốn bổ sung.

Bài báo cho biết "Đến năm 1981, ba Đức cố xoay xở tìm cách cho cậu theo một người bà con tìm đường sang Mỹ và được một gia đình ở bang Iowa nhận làm con nuôi." Sự thật thì không phải thế; sự thật là thân phụ của Đức đã tìm đường cho em đi vượt biên sang trại tị nạn, và từ đó được Mĩ nhận cho đi tị nạn. Em có kể lại trong bài phỏng vấn trên đài VOA (2). Thật ra, bài trên Dân Trí lấy thông tin từ VOA, nhưng Dân Trí cố tránh cái căn cước tị nạn của Đức.
Trong bài phỏng vấn trên đài VOA, em Đức có tâm sự rất thật: “Vượt biên qua tới trại tị nạn, tôi cảm thấy như vậy là từ đây mình có cơ hội đi học, phát triển. Ngay từ lúc đó, tôi đã quyết định phải cố gắng học hành cho thành tài. Còn hồi trước ở Việt Nam, tôi không dám có ước mơ đó vì đi đạp xích lô cả ngày, học hành sao được mà có ước mơ học cho thành công?”
Nhìn lại quá khứ, em nói: "Tôi nghĩ nếu không qua Mỹ mà còn ở Việt Nam thì giờ này chắc tôi cũng còn đạp xích lô, không có cơ hội để phát triển thành tài. […] Ở Mỹ này tôi thấy nếu mình chịu khó học sẽ có cơ hội đưa cuộc sống mình đi lên. Còn ở Việt Nam, dù cũng có, nhưng cơ hội không đồng đều." Trường hợp của em chắc cũng chẳng khác gì so với hàng triệu trường hợp khác.
Người phương Tây có câu đại khái là một nửa ổ bánh mì thì vẫn là bánh mì, nhưng một nửa sự thật thì là một lời nói dối (a half loaf of bread is half loaf of bread, but a half truth is a whole lie). Có thể nói rằng bài báo trên Dân Trí chỉ nói nửa sự thật.
====
(1) http://dantri.com.vn/…/nha-khoa-hoc-nguyen-tu-my-tung-dap-x…
(2) http://voatiengviet.com/a/from-a-cyclo-driver-i…/915414.html