“HAPPY NEW YEAR” VÀ АВВА –LÃNG ĐÃNG BUỒN NĂM MỚI

Nam Nguyen

(dành tặng những người yêu âm nhạc)

Thế là một cái Tết lại sắp qua, phía trước cả một năm dằng dặc lại đón chờ chúng ta, khỏi phải nói từ già đến trẻ ai cũng có một chút bâng khuâng. Cảm ơn bạn Phúc Lai đã gợi ý cho chủ đề về một bài hát rất đẹp này:
http://www.nguoilangthangcuoicung.net/…/chuc-mung-nam-moi-a…

và qua đó biết được việc cậu nghị “ngồ ngộ” Hoàng Hữu Phước cứ đòi cấm đài báo nhà mình phát nó vào các dịp năm mới (về lời bài hát xin xem ở đây luôn):
http://hhphuoc.blog.com/?p=882

Cũng bởi chúng ta nghe (và hát) nó với tần suất chắc là nhất thế giới (lại thêm có 2 Tết chứ chả phải 1) nên xin viết lại câu chuyện về bài hát lịch sử này:

Tháng 1/1980 hai chàng trai của ban nhạc АВВА bay đi nghỉ ở đảo Barbados nhân thể gặp thần tượng của mình là danh hài John Cleese (tất cả các thành viên của АВВА rất ngại đi tour biểu diễn, nhất là vào dịp lễ tết). Sở dĩ họ đi nghỉ không có các “nàng thơ” của mình, bởi vì cả hai đôi đều đã li dị rồi (dù một đôi chưa xong thủ tục), và quan hệ giữa “nửa đàn ông” và “nửa đàn bà” trong nhóm đang ở giai đoạn cực kỳ căng thẳng. 2 chàng Thụy Điển đã nảy ra ý định sáng tác một nhạc kịch có tên “Ý nghĩa của sự sống”(họ đã từng viết thành công thể loại này), đại loại là trong một căn phòng nhỏ có một số bạn bè họp lại, bàn về cuộc sống hiện tại đầy trắc trở cũng như tương lai khá mong manh bất định. Họ đề nghị thần tượng viết phần lời, nhưng Cleese thấy không hấp dẫn, cáo từ luôn, làm 2 chàng lủi thủi quay về Thụy Điển, và dùng những mô-tip đã nghĩ được cố viết một bài “na ná giống các bài hát Giáng sinh”. Họ đề nghị “cô nàng tóc vàng” Agnetha Fältskog hát, và đã ra đời tác phẩm “Happy New Year”:
https://www.youtube.com/watch?v=3Uo0JAUWijM

“Bài hát giáng sinh” của các thiên tài АВВА tất nhiên không hề giống đa số các bài tương tự, ở đây không nghe thấy tiếng chuông lục lạc, không có cảm giác chờ đợi vui tươi, chả có cả tiếng dàn đồng ca nhà thờ truyền thống...Đó không còn là bài hát giáng sinh nữa, mà là bài ca năm mới, nơi chỉ thấy nụ cười gượng gạo sau một buổi tiệc giao thừa ồn ĩ, là cảm giác lạc quan mong manh...Ý nghĩa của ca từ bài hát tóm lại là: năm đã qua chẳng tốt đẹp gì, nhưng năm đang tới sẽ là năm hạnh phúc, tuy vậy ngay cái “sẽ” này cũng không hề có cơ sở gì...Và tất nhiên bài hát buồn này cũng có cái tên buồn tương xứng từ lúc đầu: "Daddy Don't Get Drunk on Christmas Day" –“Bố ơi đừng uống say ngày Giáng sinh”.

Năm 1980 không hứa hẹn gì tươi sáng cho АВВА, mặc dù họ đang trên đỉnh vinh quang, tất cả các đĩa của họ đều thành công rực rỡ, kể cả ở thị trường Mỹ, còn ở Úc và Nhật thì họ được sùng bái như những vị thánh-có thể nói những năm 70 họ thành công nhất thế giới! Tuy vậy báo chí lúc này chỉ săm soi việc ly hôn của các đôi này, bản thân họ cũng không thể tập trung vào âm nhạc, và họ tự biết rạn nứt đã quá lớn, mặc dù trả lòi báo chí họ luôn nói rằng ban nhạc không bao giờ tan rã, nhưng là nghệ sỹ thiên bẩm, kể cả giả vờ như vậy cũng quá sức họ...(cũng nói luôn rằng АВВА chưa bao giờ tuyên bố giải tán-mà chỉ “tạm dừng”-nhưng thực tế thế nào thì chúng ta cùng biết!).

Sau khi đã ghi xong bài hát này, cả ba thành viên còn phải vất vả giải trình với thành viên thứ tư-cô “tóc đen” Anni-Frid Lyngstat rằng không phải họ cố tình viết bài hát Giáng sinh (mà không rủ cô ấy), thậm chí họ không có ý định viết bài hát “thị trường” này, và đề nghị cô ấy cũng tham gia quay trong video clip. Và đúng như phong cách đa ngôn ngữ của АВВА nhóm viết cả lời Tây Ban Nha cho bài này, với tựa đề “Felicidad” (Hạnh phúc). Đĩa đơn tiếng Tây Ban Nha được xuất bản trước tại Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha với hình ảnh bìa là một đám đông vui nhộn, nhiều màu sắc trong căn phòng sáng sủa-đó là hình tượng của cuộc sống với bao nhiêu gương mặt, và tương lai tưoi sáng (thế nhưng một năm sau khi ra đĩa tiếng Anh thì đã là hình tượng đôi trai gái thậm chí không nhìn vào mặt nhau, căn phòng tranh tối tranh sáng, chỉ có thời khắc cuối cùng thì họ mới cùng nhìn ra cửa sổ xuống đường phố...).Vào 11/1980 thậm chí АВВА định không cho bài hát (lúc này đã định hình với tên gọi “Happy New Year”) vào đĩa “Supper Trouper”, nhưng cuối cùng thì nó vẫn xuất hiện và...không mấy ấn tượng! Trong bài hát có nói vê năm mới 1989-như lời tiên tri rằng cả chục năm sau АВВА tuy rất thành công về mặt xuất bản nhưng đó là quãng thời gian đen tối và ngay cả đối với bài hát này cũng vậy...

Sau đĩa đơn cuối cùng “Thank You For The Music” АВВА hoàn toàn chấm dứt hoạt động biểu diễn, chỉ thỉnh thoảng vẫn ra đĩa album gồm những bài hát cũ (đa số chúng đã chiếm những vị trí đầu trong các chat khắp châu Âu, châu Mỹ), nhưng đĩa có “Happy New Year” chỉ xuất bản ở vài thị trường, và nó chìm nghỉm ở các vị trí khoảng vài chục (ngay ở Thụy Điển nó cũng xếp hạng khoảng 34 thôi). Tuy vậy ở các nước như Argentina hay Liên Xô cũ thì bài hát này lập tức được yêu mến ngay, được nghe và hát lại rất nhiều, và từ đó nó đã gắn với thời gian đón năm mới liên tục rồi!

Xin nghe một version của “Happy New Year” kết hợp cùng “Felicidad”-bằng 2 thứ tiếng rất hay:
https://www.youtube.com/watch?v=JhGh5E1ORRA
hoặc dành cho người nghe tiếng Tiệp (Даниела Шинкорова hát):
https://www.youtube.com/watch?v=XUfpce-9gsU

Đến 1992 tiếng tăm của АВВА lại nổi như cồn, đĩa bán rất chạy nhờ vào mốt theo style Disco, tuy vậy không có dấu hiệu nào là họ sẽ quay lại sân khấu. Ở rất nhiều nước, và cả Việt Nam ta, các ban nhạc, ca sỹ hát lại nó bằng tiếng Anh cũng như tiếng bản xứ rất nhiều (nhiều hơn ở Thụy Điển hay các “thị trường truyền thống”)-ví dụ một ban nhạc Nga HEIMA hát rất hay, với 3 cây ghita, mặc dù “nói ngọng”:
https://www.youtube.com/watch?v=Dr0Az3DT-aU

Nhưng sự trở thành bất hủ của bài hát này АВВА lại phải cám ơn sự kiện “Thiên niên kỷ”vào dịp tết 1999-2000-lúc đó cả thế giới muốn kỷ niệm sự kiện trọng đại này (mà khi sắp tổ chức mới biết ra là đã muộn, nhầm rồi, là phải tết 2000-2001 mới đúng là 2000 năm trôi qua cơ!)-khắp nơi tìm bài hát năm mới thật ấn tượng, nhưng không tìm được bài nào thích hợp hơn “Happy New Year” (chứ không phải như nghị Phước phân tích là có rất nhiều bài “truyền thống” hay và nổi tiếng hơn nhiều!). Bài hát lần thứ hai được xuất bản lại bằng single tiếng Anh! Sự nổi tiếng trở lại này cũng rất nhờ công lớn của chương trình A-Teen (các ca sỹ trẻ hát lại tất cả những bài nổi tiếng của АВВА)-và đây là tiết mục biểu diễn của họ trên truyền hình Thụy Điển vào đêm giao thừa 1999-2000 (họ cố gắng hát rất giống original-các bạn thử nghe sẽ thấy ai hát hay hơn...):
https://www.youtube.com/watch?v=NWA1XdKB2hs

Tất nhiên trong bài hát “năm 1989” đã được thay bằng “1999”...
(Dịp 1999-2000 này АВВА được đề nghị giá 1 tỷ USD!!! Cho việc “đoàn tụ” và làm một tour biểu diễn toàn cầu, nhưng cuối cùng 4 thành viên cũng vẫn từ chối!)

Bài hát từ đó được hát ở khắp các nước vào dịp năm mới, lại xuất hiện ở các bảng xếp hạng (ví dụ tại Thụy Điển đứng thứ 4). Cặp ca sỹ Mỹ hát nhạc đồng quê Carol Cleveland Sings :
https://www.youtube.com/watch?v=T-a2B9bYS7A

hoặc nữ ca sỹ Marina Capuro hát cả tiếng Anh và Nga:
https://www.youtube.com/watch?v=Ph3VX1fQ6dU

các ban nhạc heavy-metal cũng biểu diễn bài này, thậm chí “Esthetic Education” (Ucraine) còn có mấy bản khác nhau, trong đó “bốc” nhất là edition “drunk”:
https://www.youtube.com/watch?v=ARZK0E0cBbI

Cứ thế, bài hát này trở thành phần không thể thiếu của lễ hội năm mới, đúng 10 năm sau nữa tức là vào khoảng 2009-2010 nó lại góp mặt ở top của rất nhiều bảng chat các nước, chính nó gây ra rất nhiều đồn đoán là “4 người” sẽ lại quay lại với nhau, dù chỉ một lần và để hát đúng một bài. Benny của АВВА có lần đã giải thích ý nghĩa của bài hát, đó là nỗi lo sợ mơ hồ của con người trước tương lai bất định (cũng là linh cảm đổ vỡ của ban nhạc) và “năm mới” đây không có nghĩa chỉ là một năm 1980, mà chính là hàng chục năm sau nữa! Lời của bài hát tuyệt hay, có những câu nói lên rất rõ nỗi niềm lo lắng của người hát:
“May we all have our hopes, our will to try
If we don’t we might as well lay down and die
You and I...”

Tuy vậy tùy vào cảm nhận và ý định của người cover lại, bài hát này có thể mang tiết tấu vui, và có ý nghĩa hoàn toàn khác, chả phải bám chặt theo lời của original làm gì! Ở điểm này rõ ràng ông nghị Phước quá “máy móc” chả cần thiết! Chỉ có điều đúng là nghe mấy bản tiếng Việt tôi cũng thấy quá sáo rỗng và chả ra vui, chả ra buồn, tóm lại lời quá dở! Nên chăng có một cuộc thi phổ cập lời Việt cho bài hát này, lúc đó Việt Nam sẽ có thêm một bài hát đầu xuân thật hay và đã hay thì chúng ta mới thuộc lời được mà hát...

No more Champagne...You and I...Chúc mừng năm mới lần nữa, các bạn của tôi!

(Vẫn chưa ai hát bài này hay hơn chính ABBA :https://www.youtube.com/watch?v=feuS4xJNxU4 )

22/2/2015